> Manuel N. Fiuza 

Recordo que fai máis de corenta anos cando circulaba pola comarca do Deza, naquelas estradas que non estaban nas mellores condicións pero era o que había naquel momento. Non vou ser tan cínico de dicir que estaban estupendas e que era un pracer viaxar por elas, pero para aqueles coches e para aquelas velocidades tampouco estaban tan fóra de lugar, dábase transitado por elas. Pois ben, hoxe con tódolos adiantos, tódolos impostos e tódolos técnicos supervisores que temos para vixiar o bo estado das estradas, están nun auténtico desastre.

Cadroume circular este agosto pola nacional 640, entre o tramo que vai dende Caldas de Reis ata o entronque coa nacional 525 preto de Chapa, e nunca pensei, se non o comprobo por min mesmo, que puidera haber unha estrada no noso país en tan malas condicións, pois é imposible circular sen ir dando tombos e bruscas sacudidas, esperando que dun momento a outro ou rebente unha roda ou te vaias afora da estrada por tratar de esquivar algún buraco de considerables proporcións. E pregúntome a estas alturas da película, con tanto tráfico que soporta esta estrada, se non houbo aínda ninguén que levantara a voz ou se fixera unha plataforma de afectados, para colapsar nunha protesta sonada esta estrada inmunda que non é digna dos tempos que vivimos.

É curioso, agora que se protesta por case todo, incluso por cuestións estúpidas e sen importancia para a maioría, e por este tramo de rompe coches e creba paciencias, cada vez que tes a desgracia de transitar por esta vía, ninguén que eu saiba levantou a voz. Somos así de estupendos e ao mesmo tempo de imprevisibles. Prego encarecidamente, a quen corresponda, que tome cartas no asunto, e se non me cree que dea unha volta polo tramo indicado e logo que valore por el mesmo. É unha vergoña en pleno século XXI, ter que transitar por unha estrada neste estado, que máis ben parece un camiño de carro mal arranxado. 

> Ángel Utrera (veciño Agolada)

Logo de manter abertas as súas portas durante máis de cen anos, finalmente: “con permiso de la autoridad y si el tiempo no lo impide”, a Guillerma de Borraxeiros pecha. O seu fundador; Modesto Gómez Vals, logo do seu retorno de Arxentina tivo unha intensa actividade política e social en Agolada, como membro da sociedade de Agricultores e concelleiro no concello durante a ditadura de Primo de Rivera nos anos vinte e afiliado do partido Esquerda Republicana, promotor da candidatura Republicana no ano 1931. A súa neta Áurea pecha para sempre, por xubilación, as portas da que foi unha das máis emblemáticas tabernas de Agolada.

Factores económicos, demográficos, melloras nas comunicacións, todos eles contribuíron considerablemente ao deterioro da actividade comercial e produtiva da vila. A taberna do Modesto, (tenda de ultramarinos e taberna ao mesmo tempo), resistiu os coletazos de dúas guerras mundiais e unha civil, aguantando contra vento e marea e sobrelevando aqueles anos de guerra, pero sobre todo de posguerra. Tempos de fame e medos. De cartillas de racionamento e do estraperlo.

Foron tempos grises de Garda Civil nas estradas, de “si señor” e calar con todo. De acción católica e Fronte de Xuventudes, Falanxe Española e das Jons. E do vaso de leite nos colexios de nenos co pelo rapado ao cero por mor dos piollos.

O mundo do demo e a carne, dos cregos, que estigmatizaron a toda aquela xeración de rapaces co pecado e a condenación eterna. Tempos de sopas de leite e viño para o almorzo e caldo con unto e touciño, para o resto da semana, no que o pan se cocía nos fornos das casas e se gardaba sen poñerse duro nin reseso durante días e días. Tempos de chicoria que sabía a café.

Anos de consumir a vida na taberna, os homes matando o tempo, as mulleres na casa e os fillos, aqueles rapaces da posguerra, de pantalón curto e roupa remendada, unha e outra vez, que pasaba dun irmán a outro, xogando nas rúas e na praza; a pelota, ás veces de trapo, mais adiante chegaron as de coiro; ás agochadas, ás bolas, ás chapas, a saltar á corda as rapazas e de cando en vez, ao futbolín con aqueles monicreques de madeira de buxo, atravesados polo ferro dos manubrios que agarrabamos para golpear a bola e meter o gol do triunfo e fin da partida, porque non tiñamos máis ca unha “perra chica”.

Todo iso xa é historia, pasado e vida inesquecible que quedará no noso recordo. Noraboa e a desfrutar do merecido descanso amiga Áurea.